HÁT RU CON
Cách đây ít lâu, một em học sinh cũ viết cho tôi và cho biết em hay hát ru con. Vì khi ru em thấy lòng êm đềm, như khi còn bên mẹ.
Tôi vô cùng cảm kích vì ở trời Tây thời hiện đại mà biết và còn ru con!
Nhớ thuở học lớp tư, trong sách Tập đọc có bài Bà Ru Cháu, tôi rất thích, đọc mãi thành thuộc và nhớ đến ngày nay .
Xin được chép ra đây :
Bà ru cháu
Trưa mùa hè, trời nắng chang chang, gió im phăng phắc. Trong nhà ngoài ngõ vắng vẻ tĩnh mịch.
Ở một bên chái Bà ôm cháu vào lòng, hai bà cháu nằm trên chiếc võng, đưa đi đưa lại, tiếng kêu kẽo cà kẽo kẹt, theo một điệu. Bà cất tiếng hát, Bà ru:
"Cái ngủ mày ngủ cho lâu/ Mẹ mày đi cấy ruộng sâu chưa về."
Cháu nghe êm tai ra chiều thiu thiu ngủ mà Bà cũng lim dim con mắt.
"Ừ, cái ngủ mày ngủ cho say/ Mẹ mày vất vả chân tay tối ngày"
Thật êm đềm, ấm áp làm sao!
Hồi tôi có cháu đầu lòng, là bà mẹ trẻ. Dù thuộc nhiều câu hát ru nhưng do mắc cỡ, tôi chỉ hát tân nhạc. Chọn những bài êm dịu như "Thoi tơ" "Chiều"..., cũng có khi khoe giọng (!) hát các bài tiếng Pháp như "J'attendrai" hay "La chanson d'Orphee". Lạ, chỉ nửa bài "Nghìn trùng xa cách" là con bé đã ngủ say!
Sau này, lên chức Bà ngoại, tôi dạn miệng hơn nên ru cháu .
Những câu hát ru trầm ấm thuở ấu thơ do Bà nội ru hay lời ru giữa đêm khuya khi em quấy khóc của Mẹ đã đi vào lòng tôi.
Tôi không là nhà sưu tầm, càng không phải là nhà ngôn ngữ. Có thể có những phiên bản khác nhau. Trong khuôn khổ của facebook, hi vọng lọt vào mắt một bà mẹ trẻ nào đó, và một chút hi vọng "gia tài của Mẹ" không bị mai một.
Vậy thì mời bạn hãy cùng tôi bắt đầu "ầu ơ, ví dầu" nhé .
Chiều chiều chim vịt kêu chiều/ Bâng khuâng nhớ bạn, chín chiều ruột đau.
Hay:
Chiều chiều ra đứng cửa sau/ Trông về quê mẹ ruột đau chín chiều.
Hay lời than:
Chim quyên xuống đất ăn trùn/ Anh hùng lỡ vận lên nguồn đốt than.
Chim quyên hút mật bông quỳ/ Ba năm còn đợi huống gì một năm.
Chim chuyền nhành ớt líu lo/ Sầu ai nông nỗi ốm o gầy mòn.
Trọn tình trọn nghĩa, với:
Chim quyên ăn trái nhãn lồng/ Lia thia quen chậu, vợ chồng quen hơi.
Cúc mọc duới sông kêu băng cúc thủy/ Chợ Saigon xa chợ Mỹ cũng xa./ Gửi thư thăm hết cả nhà./ Trước thăm phụ mẫu sau là thăm em.
Hay tha thiết như:
Chim đa đa đậu nhánh đa đa/ Chồng gần không lấy, để lậy chồng xa./ Mai sau cha yếu mẹ già,chén cơm,đôi đũa ,kỹ trà ai dâng...
Hay trách móc:
Ví dầu tình bậu muốn thôi/ Đừng gieo tiếng dữ cho rồi bậu ra/ Bậu ra bậu lấy ông câu, bậu câu cá bống, ngắt đầu kho tiêu/ Kho tiêu, kho sả, kho hành.
Kho ba lượng thịt để dành bậu ăn.
Hoặc;
Gió đưa buội chuối sau hè/ Anh mê vợ bé bỏ bè con thơ .
Tóc mai sợi vắn sợi dài/ Lấy nhau chẳng đặng thuơng hoài ngàn năm.!
Lan huệ sầu ai lan huệ héo/ Lan huệ sầu đời trong héo ngoài tươi!
Tiếc rẻ:
Tưởng giếng sâu anh nối sợi dây dài/ Ai ngờ giếng cạn anh tiếc hoài sợi dây!
Mở lòng:
Tàu Nam vang chạy ngang cồn cát/ Xuồng câu tôm đậu sát mé nga/ Thấy em có một mẹ già/Muốn vô hoạn dưỡng biết mà đặng không?!
Còn rất nhiều câu ru Nam bộ .
Miền Bắc có nhiều bài ru rất ý nghĩa :
Đồng Đăng có phố Kỳ lừa./ Có nàng Tô Thị, có chùa Tam Thanh.
Cái cò, cái vạc, cái nông/ Sao mày dặm lúa nhà ông hỡi cò?
Không không, tôi đứng trên bờ/ Mẹ con cái vạc đỗ ngờ cho tôi/ Chẳng tin thì ông đi đôi/ Mẹ con nhà nó còn ngồi đây kia.
Tha thiết mong cầu:
Con cò mà đi ăn đêm/ Đậu phải cành mềm, lộn cổ xuống ao./ Ông ơi ông vớt tôi nao. Tôi có lòng nào ông hãy xáo măng/ Có xáo thì xáo nước trong. Đừng xáo nước đục đau lòng cò con!
Những bài hát ru nầy đều có trong quyển Tập đọc Lớp tư, hồi xưa !